Pochodzący z Biłgoraja Adam Piętak występujący jako Królówczana Smuga próbuje przywrócić pamięć o sprawach niewygodnych, ukrywanych, zapomnianych i spojrzeć na historię z innej, prawdziwej perspektywy. Po "rapowanych" folkowo zabarwionych opowieściach z lasów i wód okolic Rap Dylańskich i Bojarskich Smuga na swojej nowej płycie znów zmienia kierunek i poszukuje nowych dróg artystycznego wyrazu. Dotknięta rozpaczą właściwie zamilkła i postanowiła wyrazić swą żałość i trwogę poprzez gitarowe przestery, zapętlenia i eksperymenty.
"Żałosne" brzmienia w tym przypadku nie mają nic wspólnego z próbą ośmieszenia, wzbudzaniem litości i niską jakością nagrań. To płyta o rozstaniu i żałobie, pełna niepokoju, grozy i smutku, która hipnotyzuje odbiorcę transowym klimatem. Dźwiękowe nawiązania do lokalnego folkloru i gry słowne w dużej mierze ustąpiły miejsca instrumentalnym poszukiwaniom. Zdarty głos pojawia się tu bardzo wybiórczo, jedynie by wprowadzić w atmosferę opowieści. Brzmienie niezmiennie pozostało jednak zakurzone, przykryte pajęczynami i spowite mgłą.
Najbliższa poprzednim dokonaniom Smugi jest "Sitarenka" z folkowym podkładem, ludowym zaśpiewem, choć wykonanym bardzo mrocznym, niemal black metalowym skrzekiem dopełnionym melorecytacją i charakterystyczną ekspresją Adama. Ze smutkiem i rozpaczą spowodowaną utratą kogoś bliskiego kontrastują tu frazy niosące pocieszenie, np. to, że warto cieszyć się z drobnych rzeczy, jak głaskanie kota. Z tą kompozycją związany jest też pewien zwyczaj - sitarstwo, czyli wytwórstwo sit i przetaków, które stały się nieodłączną wizytówką Biłgoraja w XVII wieku. Wiosną sitarze wyruszali w podróż z miasta, by sprzedawać swoje wyroby, czemu towarzyszył rytuał pożegnania. Etnograf Oskar Kolberg opisał go następująco:
"Do zwyczajów
miejscowych należy i to, że gdy sitarze wyjeżdżają w drogę z sitami,
wtedy ich żony, krewni i przyjaciele odprowadzają ich aż pod figurę św.
Jana Nepomucena tuż za miastem na trakcie zamojskim stojącą i tam ich
żegnają, częstując wódką i arakiem, co się zowie żałosne, lubo już na
parę dni przed tym, zebrawszy się do domu, pili byli pełnymi haustami na
pożegnanie."
Choć smutek i przejmująca nostalgia to emocje dominujące na tej płycie, "Niedowiara" ma coś w sobie coś kojącego, a między folkowym transem przenikają cytaty z shoegaze'owej ekspresji. Dalej jest jeszcze ciekawiej. "Szajba" to bardzo obrazowy opis szaleństwa i rozpaczy, wyrażony wściekłymi, drażniącymi zapętlonymi piskami i zgrzytami oraz transowym, mogącym doprowadzić do obłędu, powtarzalnym rytmem. Jest w tych dźwiękach szczypta jazzowych improwizacji, z drugiej zaś atmosfera rodem z black metalowych blastów. Jazzowym potencjałem intryguje też "Tęsknica".
"Płaksica" kołysze jednostajnym rytmem, wprowadzając w stan marazmu, stagnację, wywołując smutek. Ku mrocznej otchłani czy też tajemniczego spowitego ciemnością lasu prowadzi słuchacza "Gorzki Baź" pełen budzących niepokój potrzaskanych podkładów. Ostrzejsze riffy pojawiają się w "Żałości", która przypadnie do gustu miłośnikom metalowych brzmień. Nie pogardzą także klimatem "Trwogi". Koi i wycisza ambientowy finał, pełen pogłosów "Słodki Baź" przywodzący na myśl... lot ducha, który jest jak pogodzenie się z losem, popłynięcie z prądem i odpłynięcie w sen.
To zdecydowanie nie jest materiał z gatunku lekkich, łatwych i przyjemnych, odpowiednich na każdą porę dnia i nocy, ale taki właśnie ma być. Ma niepokoić, wiercić w mózgu dziurę, skłaniać do refleksji nad sensem i kruchością życia. To album bardzo mroczny, lecz jednocześnie niesamowicie wciągający, który wymaga zaangażowania odbiorcy, ale odwdzięcza się za poświęcony czas nie tylko świetną muzyką i oryginalną formą ekspresji, lecz także cenną lekcją historii. Sięgnijcie po niego, jeśli lubicie dźwięki nietuzinkowe i niepowtarzalne.
91%
Album nie jest dostępny jeszcze na platformach streamingowych. Możecie go zakupić na stronie Requiem Records. :) Tam też znajdziecie pierwszą kompozycję z płyty do odsłuchu.
!!!! Aktualizacja: już możecie posłuchać tej płyty też na platformach streamingowych :)
